Piramid Makanan KKM merupakan panduan visual yang dikeluarkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia untuk membantu rakyat mengamalkan pemakanan sihat dan seimbang. Piramid ini dibahagikan kepada beberapa aras berdasarkan jenis makanan dan cadangan jumlah sajian harian. Setiap aras menunjukkan kepentingan dan kuantiti makanan yang perlu diambil mengikut keperluan tenaga harian antara 1500 hingga 2300 kcal.
Apa itu Piramid Makanan KKM?
Piramid makanan KKM ialah satu infografik berbentuk segitiga yang menyusun kumpulan makanan daripada paling perlu (di dasar) hingga yang perlu dihadkan (di puncak). Ia digunakan sebagai rujukan pemakanan seimbang oleh individu berumur 7 tahun ke atas, selaras dengan panduan dalam Malaysian Dietary Guidelines (MDG).
Pembahagian Aras dalam Piramid Makanan
Piramid ini terdiri daripada empat aras utama:
Aras 1: Sayur-sayuran dan Buah-buahan
- Sayur-sayuran: ≥ 3 sajian sehari
- Buah-buahan: 2 sajian sehari
Sayur dan buah mengandungi vitamin, mineral dan serat yang penting untuk sistem imun, penghadaman dan pencegahan penyakit kronik. Individu dewasa serta remaja disaran mengambil sekurang-kurangnya tiga sajian sayur dan dua sajian buah setiap hari.
Aras 2: Nasi, Bijirin, Ubi dan Produk Bijirin Penuh
- Cadangan: 3–5 sajian sehari
Kategori ini termasuk nasi, roti bijirin penuh, mi, oat, jagung dan kentang. Makanan ini merupakan sumber utama tenaga kerana mengandungi karbohidrat kompleks. Untuk pilihan lebih sihat, utamakan bijirin penuh.
Aras 3: Sumber Protein
- Ayam/telur/daging: 1–2 sajian
- Ikan: 1 sajian
- Legum (kekacang): 1 sajian
- Susu dan produk tenusu: 2 sajian
Protein penting untuk pembinaan otot, pertumbuhan sel dan penghasilan hormon. Ikan disaran sebagai pilihan utama kerana tinggi kandungan asid lemak Omega-3. Susu pula penting untuk kesihatan tulang kerana tinggi kalsium.
Aras 4: Lemak, Minyak, Gula dan Garam
- Cadangan: Hadkan pengambilan
Aras paling atas mewakili bahan yang perlu diambil dalam jumlah minimum. Ini termasuk minyak masak, mentega, gula, garam, dan makanan/minuman manis atau berproses tinggi. Pengambilan berlebihan boleh menyumbang kepada obesiti, diabetes, darah tinggi dan penyakit jantung.
Air Kosong: Elemen Penting Tambahan
Selain makanan, air kosong juga sangat penting dalam diet harian. Individu disaran minum 6–8 gelas sehari (1 gelas bersamaan 250 ml) untuk kekal terhidrat, membantu sistem penghadaman dan menyingkirkan toksin dalam badan.
Nota Tambahan KKM
- Jumlah sajian ditentukan berdasarkan keperluan kalori individu (1500 – 2300 kcal).
- Kanak-kanak bawah 7 tahun perlu merujuk kepada MDG for Children and Adolescents.
- Remaja (13–15 tahun): Buah 2–3 sajian, susu 2–3 sajian.
- Remaja (16–18 tahun): Buah 2–3 sajian, susu 2–3 sajian, bijirin 3–6 sajian.
- Elakkan makanan ultra-proses seperti yang mengandungi pewarna tiruan, pemanis, perisa tambahan, bahan pengawet.
Kesimpulan
Piramid Makanan KKM berfungsi sebagai panduan praktikal untuk membentuk gaya hidup sihat melalui pemakanan seimbang. Dengan mengikut jumlah sajian yang disarankan dan mengehadkan pengambilan lemak serta gula, rakyat Malaysia dapat menurunkan risiko penyakit kronik, mengawal berat badan dan meningkatkan kesihatan keseluruhan. Amalkan konsep “suku suku separuh” dalam hidangan, dan sentiasa pilih makanan segar berbanding makanan berproses.
Soalan Lazim Mengenai Piramid Makanan
1. Adakah piramid ini sesuai untuk kanak-kanak?
Tidak sepenuhnya. Kanak-kanak di bawah 7 tahun perlu rujuk panduan khas yang disediakan dalam MDG for Children.
2. Berapa banyak nasi yang patut saya makan sehari?
Cadangan umum adalah 3 hingga 5 sajian bijirin, termasuk nasi. 1 sajian bersamaan lebih kurang 1 cawan nasi dimasak.
3. Adakah semua jenis sayur dikira sebagai satu sajian?
Ya, satu sajian sayur dianggarkan sekitar ½ cawan sayur yang dimasak atau 1 cawan sayur mentah.
4. Bagaimana untuk mengurangkan pengambilan gula?
Kurangkan minuman manis, elakkan makanan berproses, dan semak label pemakanan untuk kandungan gula.
Jika anda sedang mencari cara untuk memulakan hidup lebih sihat, Piramid Makanan KKM adalah panduan terbaik yang mudah difahami dan diamalkan setiap hari.
Artikel lain: